Zakres
W niniejszym dokumencie opisano metody wyznaczania w próbkach badawczych aktywności w bekerelach (Bq) radionuklidów emitujących promieniowanie gamma metodą spektrometrii promieniowania gamma. Pomiary wykonywane są w laboratorium badawczym po odpowiednim przygotowaniu próbki. Próbki do badań mogą być stałe, ciekłe lub gazowe. Zastosowania obejmują:
— rutynowy nadzór nad promieniotwórczością uwalnianą z instalacji jądrowych lub z miejsc
o podwyższonych poziomach naturalnie występujących materiałów promieniotwórczych;
— przyczynianie się do określenia ewolucji radioaktywności w środowisku;
— badania sytuacji wypadków i zdarzeń w celu zaplanowania działań naprawczych i monitorowania ich skuteczności;
— ocenę potencjalnie skażonych materiałów odpadowych z działań związanych z likwidacją obiektów jądrowych;
— nadzór nad skażeniami radioaktywnymi w mediach, takich jak gleba, żywność, woda pitna, wody gruntowe, woda morska lub osad ściekowy;
— pomiary w celu oszacowania wchłoniętych (wdychanie, połknięcie lub wstrzyknięcie) aktywności radionuklidów emitujących promieniowanie gamma w organizmie.
Zakłada się, że użytkownik niniejszego dokumentu otrzymał informacje o składzie próbki badawczej lub miejscu. W niektórych przypadkach radionuklidy do analizy zostały również określone, jeśli potrzebne są charakterystyczne granice. Zakłada się również, że próbka badawcza została ujednolicona i jest reprezentatywna dla badanego materiału.
Podano ogólne wytyczne dotyczące przygotowania próbek do pomiaru. Jednak niektóre rodzaje próbek należy przygotować zgodnie z wymaganiami określonych norm powołanych w niniejszym dokumencie. Ogólne zalecenia mogą być również przydatne do pomiarów emiterów promieniowania gamma in situ.
W niniejszym dokumencie określono ogólne porady dotyczące doboru wyposażenia (patrz Załącznik A), detektorów (bardziej szczegółowe informacje znajdują się w Załączniku D), uruchamiania oprzyrządowania i walidacji metod.
W Załączniku F podsumowano wpływ różnych parametrów pomiarowych na wyniki dla typowego systemu spektrometrii promieniowania gamma. Obejmuje on również kontrolę jakości i rutynową konserwację, ale nie obejmuje badań elektrycznych detektora i elektroniki przetwarzającej impulsy. Zakłada się, że wszelkie używane oprogramowanie do gromadzenia i analizy danych zostało napisane i przetestowane zgodnie z odpowiednimi normami oprogramowania, takimi jak ISO/IEC/IEEE 12207.
Obejmuje kalibrację z wykorzystaniem źródeł odniesienia i/lub metod numerycznych, w tym weryfikację wyników. Obejmuje również procedurę szacowania aktywności próbki (Bq) na podstawie widma.
Zasady przedstawione w niniejszym dokumencie mają zastosowanie do pomiarów metodą spektrometrii promieniowania gamma w laboratoriach badawczych i in situ. Jednak szczegółowe wymagania dotyczące pomiarów in situ podano w ISO 18589-7 i nie są one objęte zakresem niniejszego dokumentu.
Niniejszy dokument dotyczy, ale nie ogranicza się do między innymi emiterów promieniowania gamma, które emitują fotony w zakresie energii od 5 keV do 3 000 keV. Jednak większość pomiarów mieści się w zakresie od 40 keV do 2 000 keV.
Aktywność (Bq) waha się od niskich poziomów (sub-Bq) stwierdzonych w próbkach środowiskowych do aktywności stwierdzonych w warunkach wypadków i w wysokoaktywnych odpadach promieniotwórczych.
