Zakres
Metodę oznaczania wagowego składu ziarnowego pyłu za pomocą pipety sedymentacyjnej stosuje się do pyłów, dla których możliwy jest dobór cieczy serdymentacyjnej, tzn. ochronnej lub dyspersyjnej. Ciecz taka nie powinna dopuszczać do łączenia się cząstek pyłu (ciecz ochronna) lub ponadto powinna powodować rozdzielanie cząstek złączonych, tzw. aglomeratów (ciecz dyspersyjna); poza tym ciecz sedymentacyjna powinna spełniać następujące warunki:
powinna zwilżać badany pył tak, aby tonął w niej całkowicie,
nie powinna chemicznie reagować z badanym pyłem, rozpuszczać go lub powodować jego pęcznienie,
jej gęstość powinna być mniejsza niż gęstość pyłu.
Maksymalny dynamiczny wymiar cząstek w oznaczanym pyle (a1), dla którego oblicza się czas opadania (sedymentacji), powinien spełniać następujące warunki:
a1 ≤ am
a1 ≤ ao
przy czym ao ≤ 100 µm.
W wymienionych nierównościach:
am - maksymalny dynamiczny wymiar cząstki, dla którego można obliczać czas opadania, µm,
a0 - wymiar oczek sita, przez które przesiano pył, µm.
Maksymalny wymiar cząstek (a1) w oznaczanym pyle powinien być mniejszy niż maksymalny wymiar oczek sita co najmniej o 35%. Warunek ten wyznacza maksymalny wymiar a1 wynoszący 65 µm (stosuje się 60 µm) przy przesiewaniu pyłu przez sito o wymiarach oczek 100 µm oraz wynoszący około 40 µm (stosuje się 40 µm) przy przesiewaniu pyłu przez sito o wymiarach oczek 63 µm, jednak wymiary te muszą być mniejsze niż am. Czas opadania (sedymentacji) cząstek pyłu (t1) o wymiarach (a1) z danej wysokości sedymentacji (H) nie powinien być mniejszy niż 20 s. Jeśli warunek minimalnego czasu opadania dla danej cieczy nie jest spełniony, należy przyjąć albo mniejszą wartość a1, albo zwiększyć wysokość H (zastosować pipetę o większej wysokości), albo też, jeśli to możliwe, zastosować ciecz sedymentacyjną o większej lepkości dynamicznej (µ), spełniającą uprzednio podane warunki. Minimalny przedział dynamicznych wymiarów cząstek, dla którego można niniejszą metodą oznaczyć wagowy udział w badanym pyle, wynosi dla pipety bez osłony termicznej <5 µm, a dla pipety z osłoną termiczną < 2 µm. Rozpiętość oznaczanych przedziałów (z wyjątkiem przedziałów poniżej 5 µm) powinna być nie mniejsza niż 5 µm.
